Tradycja zawsze odgrywała istotną rolę w życiu górali żywieckich. Przekazywanie wzorców postępowania oraz podtrzymywanie dawnych zwyczajów było i jest niezmiernie ważne dla zachowania tożsamości kulturowej. Dudy żywieckie, znane również jako gajdy żywieckie, to jeden z najbardziej charakterystycznych instrumentów związanych z tym regionem. Ich budowa, składająca się z miecha, stroika, bordunu i dmuchawki, odzwierciedla kunszt i tradycję rzemieślniczą górali.
Niestety, świat biegnie do przodu w coraz szybszym tempie. Technologia rozwija się w niespotykanym dotąd pędzie, co powoduje, że tradycja coraz częściej traci na znaczeniu. W obliczu tych zmian dudy żywieckie, podobnie jak wiele innych tradycyjnych elementów kultury ludowej, zaczynają być zapomniane.
Aby przeciwdziałać temu trendowi, Stowarzyszenie Region Beskidy przy wsparciu Narodowego Centrum Kultury realizuje projekt pn. „Dudy i inne instrumenty pasterskie” w ramach programu EtnoPolska 2024. Celem projektu jest przywrócenie znaczenia oraz popularyzacja umiejętności gry i wytwarzania instrumentów, które wraz z postępem cywilizacyjnym ulegają niestety zapomnieniu.
fot. Dominik Imielski
Projekt składa się z trzech modułów:
- Przeszkolenie osób w kierunku zdobycia umiejętności wytwarzania dud żywieckich i grania na nich. To kluczowy krok w zachowaniu i odnowieniu tej tradycji, umożliwiający nowym pokoleniom poznanie i kontynuowanie sztuki tworzenia i grania na tym unikalnym instrumencie.
- Doskonalenie umiejętności gry na pozostałych tradycyjnych instrumentach pasterskich. Ten moduł rozszerza zakres projektu, obejmując inne instrumenty tj. piszczałki , które są integralną częścią muzycznej tradycji regionu.
- Szeroko pojęta promocja i edukacja etnograficzna. Dzięki niej dudy żywieckie oraz inne tradycyjne instrumenty mogą być lepiej poznane i docenione przez szerszą publiczność, zarówno w kraju, jak i za granicą.
Dzięki takim inicjatywom dudy żywieckie mają szansę na przetrwanie w zmieniającym się świecie. Przekazywanie umiejętności gry i wytwarzania tych instrumentów młodszym pokoleniom jest kluczowe dla zachowania tożsamości kulturowej górali żywieckich i kontynuacji ich bogatego dziedzictwa muzycznego.
